Analizy

• 

   Ekspert: Rosja jest silna słabością Europy

  Kreml będzie w nadchodzącym roku kontynuować operacje wpływu, czekając na to, co zrobi Donald Trump. Jak powiedział PAP dr Anton Szechowcow, wykładowca Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Wiedniu, Europa musi się nauczyć z tym żyć, choć dotąd nie potrafiła reagować na rosyjską agresję informacyjną. Rosyjski aparat propagandowy rozpowszechnił w tym roku w zachodnich mediach dziesiątki fałszywych narracji. Kreml posługiwał się przy tym niezwykle skuteczną techniką polegającą na zalewaniu infosfery wiadomościami. „One nie muszą być szczególnie mądre, wystarczy, że jest ich dużo i składają się na coś w rodzaju informacyjnej agresji” – powiedział PAP dr Szechowcow, autor książki pt. „Rosyjska wojna polityczna: Eseje o Kremlu Propaganda w Europie i sąsiedztwie, 2020–2023” i dyrektor Centre for Democratic Integrity z siedzibą w Austrii, ośrodka monitorującego wpływ reżimów autorytarnych na demokrację w Europie.

• 

  Wiceszef frakcji CDU/CSU ds. obrony i polityki zagranicznej: Przegrana Ukrainy zmieniłaby europejski porządek bezpieczeństwa 

  Największy błąd, za który ponosi odpowiedzialność Olaf Scholz nie dotyczy poszczególnych systemów uzbrojenia, tylko faktu, że zawsze wysyłał (Ukrainie – PAP) za mało i zbyt późno. Niezależnie od tego, czy rzecz dotyczyła samobieżnych dział przeciwlotniczych Gepard, czołgów bojowych Leopard czy systemów przeciwrakietowych Patriot – zanim Scholz wydał zgodę na dostawę – dyskusja za każdym razem zajmowała miesiące, jak nie lata. Przez to Ukraina musiała walczyć wyraźnie poniżej swoich możliwości bojowych - powiedział PAP dr Johann Wadephul, wiceprzewodniczący frakcji CDU/CSU ds. polityki zagranicznej, obrony i bezpieczeństwa.

• 

  Wujek prezydent Gruzji nazistowskim zbrodniarzem? Kolejna fałszywa narracja Kremla

  W prokremlowskich środkach przekazu i mediach społecznościowych, także polskich, krążą nieprawdziwe informacje na temat rodziny prozachodniej prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili. Jej wujek, Micheil Kedia miał być nazistowskim zbrodniarzem. Tymczasem w czasie wojny ratował Żydów i muzułmanów, za co jest nazywany gruzińskim Schindlerem. Rosyjska operacja dezinformacyjna przeciwko Zurabiszwili zbiegła się w czasie z trwającymi od dwóch tygodni w Gruzji antyrządowymi protestami, które wybuchły po zawieszeniu przez władze rozmów o członkostwie w UE. Prezydent Zurabiszwili wsparła demonstrujących i zapowiedziała, że nie opuści urzędu i nie uzna wyboru nowego prezydenta.

• 

  Brakuje krwi, bo oddajemy ją Ukraińcom? To dezinformacja

  W mediach społecznościowych pojawiła się fałszywa narracja o rzekomym niedoborze krwi w polskich szpitalach. Powodem ma być przekazywanie jej walczącej Ukrainie. W rzeczywistości Polska w ogóle nie przekazuje krwi za granicę, a Ukraina korzysta z własnych zapasów. Informacja jest całkowicie nieprawdziwa, ponieważ – jak w rozmowie z PAP stwierdziła Monika Rutkowska z Narodowego Centrum Krwi (NCK) – krew w ogóle nie jest przekazywana poza granice Polski. Również Krajowa Rada ds. Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa nadzorująca publiczną służbę krwi, zanegowała prawdziwość doniesień o rzekomej wysyłce polskich zapasów do wschodniego sąsiada.

• 

  Kreml nie odpuszcza Bałkanom Zachodnim, które chce przekształcić na swoją modłę

  Zachodnie Bałkany to jeden z ważniejszych dla Kremla celów polityki dezinformacji. Głównym celem Rosji jest utrzymanie regionu poza strukturami euroatlantyckimi, otwartego na jej wpływy. Dlatego dąży do zablokowania ekspansji NATO i spowolnienia procesu rozszerzenia UE. Tym samym może też wpływać na procesy demokratyczne w całej Europie – wynika z raportu niemieckiego Instytutu Dialogu Strategicznego (Institute for Strategic Dialogue, ISD). ISD postanowił zbadać, jak rosyjska dezinformacja wpływała na opinię publiczną w Serbii, Bośni i Hercegowinie oraz w Macedonii Północnej od grudnia 2023 r. do czerwca 2024 r.

• 

  Skompromitować i porwać – plany rosyjskich szpiegów w Wielkiej Brytanii względem dziennikarzy śledczych

  W toku toczącego się śledztwa przeciwko pięciorgu mieszkających w Wielkiej Brytanii Bułgarów, którym postawiono zarzut szpiegostwa na rzecz Rosji, ujawniono, że planowali skompromitowanie dziennikarzy śledczych Bellingcat i The Insider. Padł też pomysł porwania. Ci dziennikarze wielokrotnie obnażali kulisy działania rosyjskich służb, między innymi w związku z próbami otrucia Siergieja Skripala i Aleksieja Nawalnego. Jak ustalono, prowadzący zajazd w Great Yourmouth w Norfolk Orlin Rusew zorganizował czteroosobową siatkę szpiegowską składającą się z czworga jego krajanów. Siatka była koordynowana przez Jana Marsalka – Austriaka pracującego dla rosyjskich służb.

• 

  Zachęty, kłamstwa i groźby. Ławrow buduje grunt pod rozmowy pokojowe

  Ławrow zgodził się na wywiad, aby zwiększyć nacisk na ekipę Trumpa i zachęcić ją do nawiązania kontaktu z Kremlem; ta rozmowa stanowiła element gry polegającej na kształtowaniu pola negocjacyjnego - tak eksperci skomentowali wywiad Tuckera Carlsona z szefem rosyjskiej dyplomacji. „Wywiad Tuckera Carlsona z Siergiejem Ławrowem, w którym szef rosyjskiej dyplomacji mówi po angielsku, a robi to niezwykle rzadko, jest adresowany do amerykańskiego odbiorcy” – powiedział PAP dr Witold Rodkiewicz, główny specjalista zespołu rosyjskiego w Ośrodku Studiów Wschodnich. Dodał, że w samej Rosji, przy obecnym stanie rosyjskich mediów, „żadnych +komentarzy+ do wywiadu wysokiego urzędnika jakim jest Ławrow nie należy się spodziewać. Co najwyżej streszczenia”.

• 

  Ekspert: kremlowscy propagandyści próbują bagatelizować porażkę Rosji w Syrii

  Kremlowska narracja łącząca USA, Izrael i Ukrainę z syryjskimi rebeliantami ma służyć odwróceniu uwagi od słabości Rosji. Na przykładzie upadku reżimu Asada w Syrii widać, że poleganie na Rosji jako na patronie to błąd – powiedział PAP dr Witold Repetowicz, ekspert Akademii Sztuki Wojennej. Obalenie wspieranego przez Rosję reżimu Baszara al-Asada ogłoszono 8 grudnia, po tym jak syryjscy rebelianci z islamistycznej grupy Hajat Tahrir al-Szam zdobyli stolicę kraju Damaszek. Rządzący od 24 lat Syrią dyktator zbiegł do Moskwy. Rosyjskie media podały, że Asad otrzymał w Rosji azyl „na podstawie przesłanek humanitarnych”. Zdaniem dr. Repetowicza Rosja boi się przesłania o słabości płynącego z tego, co dzieje się w Syrii i dlatego przykrywa je narracją powiązującą rebelię z Zachodem.

• 

   Ekspert: Materiały typu deepfake to coraz większe zagrożenie

  Filmiki wygenerowane dzięki AI ukazujące Donalda Trumpa mocującego się z Jill Biden mają w sieci miliony wyświetleń. „Materiały typu deepfake to poważne wyzwanie. Coraz trudniej jest dotrzeć do prawdy” – powiedziała PAP dr Ilona Dąbrowska z UMCS. W uroczystościach ponownego otwarcia katedry Notre Dame w minioną sobotę wzięli udział szefowie około 30 państw. Na ceremonii pojawił się również prezydent elekt Donald Trump oraz małżonka ustępującego prezydenta USA Jill Biden. Amerykańscy goście zostali posadzeni w jednym rzędzie. Po uroczystości na portalu X pojawiły się filmiki ukazujące Donalda Trumpa i Jill Biden w nietypowych sytuacjach. Na jednym nagraniu widać tych dwoje wymieniających brutalne ciosy, na drugim ich namiętny pocałunek. Oba filmiki zostały wygenerowane za pomocą sztucznej inteligencji (AI) i zaliczają się do materiałów typu deepfake.

• 

  Kredytowane przez EBOR mieszkania na wynajem tylko dla Ukraińców? To dezinformacja

  W mediach społecznościowych krążą fałszywe informacje, że lokale na wynajem budowane w kilku miastach Polski z kredytu EBOR mają być przeznaczone tylko dla uchodźców z Ukrainy. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju zdementował to i zapewnił, że nie ma żadnych ograniczeń odnośnie najemców. Od kilku dni w internecie pojawiają się nieprawdziwe doniesienia o mieszkaniach budowanych specjalnie dla obywateli Ukrainy, którzy chcą osiedlić się w Polsce. We wpisach internetowych można przeczytać, że deweloper uzyskał kredyt z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR) na budowę lokali na wynajem i “jest oczywiste, że ze względu na swój status, to Ukraińcy będą faworyzowani w tym programie”. To nowy wątek antyukraińskiej narracji, obecnej w polskich mediach od prawie trzech lat i mającej za cel wzbudzać niechęć do wojennych uchodźców zza wschodniej granicy.