Analizy

• 

  Rosyjska dezinformacja widziana z Niemiec – ambasador Thomas Bagger odpowiada na pytania serwisu FakeHunter

  Na przełomie 2022 i 2023 roku jedna czwarta Niemców deklarowała „bardzo silne poczucie lęku” przed dezinformacją, co oznaczało wzrost tego wskaźnika o 12 pkt. proc. względem 2020 roku. Taki wniosek płynie z przeprowadzonej w kwietniu ankiety „Desinformation: Angst vor Verbreitung 2023” (Statista). Wzrost poczucia zagrożenia dezinformacją można tłumaczyć rosyjską napaścią na Ukrainę i zintensyfikowaniem w Niemczech działań propagandowych Federacji Rosyjskiej, które wpływają na kształtowanie opinii części społeczeństwa niemieckiego. Jak Niemcy na poziomie państwa radzą sobie z dezinformacją?

• 

  Powszechna branka wojskowa w Polsce? – fake news wykorzystany przez Kreml

  Na początku grudnia kremlowska propaganda miała okazję, by otworzyć nowy front propagandowy. W polskojęzycznych środkach przekazu i mediach społecznościowych pojawiła się nieprawdziwa informacja, że w Polsce zostaną przeprowadzone ogromne szkolenia wojskowe, które obejmą 200 tys. obywateli. Została błyskawicznie podchwycona przez Rosjan, którzy zaczęli kreować obraz mobilizacji na podobieństwo tej, która odbywa się w Rosji, a mającej na celu zajęcie zachodniej Ukrainy.

• 

  Anonimowe źródła, wojna i dwie rakiety w Przewodowie – analiza fake newsów

  Uderzenie rakiety pod Hrubieszowem zaowocowało niebezpiecznym szumem informacyjnym. Sytuacja ta dowiodła, że korzystanie z fałszywych źródeł, powielanie fake newsów, a także ferowanie opinii opartych na nich, wzbudza lęk społeczny i szkodzi bezpieczeństwu państwa szczególnie w momentach krytycznych. Śledztwo w sprawie wybuchu w Przewodowie trwa. Wedle najbardziej prawdopodobnej i najczęściej w tym momencie przedstawianej wersji, nie doszło do celowego ataku na Polskę, a przypadkowego uderzenia zabłąkanego pocisku ukraińskiej obrony przeciwlotniczej.

• 

  Rewizje granic w Europie – straszak kremlowskiej propagandy

  W obliczu przeciągającej się inwazji na Ukrainę, Moskwa próbuje wszelkimi sposobami zniechęcić Zachód do wspierania Kijowa i doprowadzić do jego kapitulacji. W tym celu kremlowska propaganda straszy społeczeństwa i elity krajów zachodnich między innymi rzekomą spodziewaną rewizją granic państwowych w Europie. W tym kontekście putinowscy propagandyści przygotowali między innymi narrację dotyczącą aspiracji imperialnych Polski i jej planów zajęcia zachodniej Ukrainy.

• 

  „Zachowują się, jakby to była ich ziemia” – obraz Polaków w rosyjskiej propagandzie

  Sprawą rzekomych zbrodni wojennych dokonywanych przez polskich najemników obiecał zając się rosyjski Komitet Śledczy. Jednak w rosyjskich przekazach można odnaleźć też „dobrych Polaków”. To prorosyjscy „analitycy”. Poza tym Polacy wciąż przygotowują się do „zajęcia Lwowa” i grozi im „zamarznięcie”. W rosyjskich mediach informacje dotyczące Polski i Polaków są zazwyczaj „scentralizowanie” w państwowych agencjach informacyjnych, a następnie praktycznie „słowo w słowo” przedrukowywane w dziesiątkach pomniejszych portali.

• 

  Fake news: rtęć w Odrze – biała księga

  Od wieczora 11 sierpnia, przez kilka dni kolportowano w polskich mediach nieprawdziwą informację o niezwykle wysokiej zawartości rtęci w wodach Odry, powodującej masowe śnięcie ryb. Fake newsa o zagrażającej życiu ludzi i zwierząt rtęci w Odrze wykreowano na podstawie informacji pochodzącej z jednego lokalnego medium z Brandenburgii, nie czekając na oficjalne wyniki badań w Polsce i w Niemczech. Historia rozchodzenia się tej nieprawdziwej informacji może służyć jako modelowy przykład, case study, rozpowszechniania fake newsów. Fałszywa informacja rozeszła się niezwykle szybko – została też podchwycona przez rosyjskie i białoruskie media – i wywołała społeczną panikę.

• 

  Orlen na celowniku Moskwy

  Polski rynek paliw stał się istotnym celem rosyjskiej dezinformacji z dwóch przyczyn. Po pierwsze Moskwa nawet nie ukrywa, że surowce energetyczne są dla niej narzędziem w polityce zagranicznej i bronią w wojnie hybrydowej. Po drugie wiadomo, że rosyjskie farmy trolli i inne źródła dezinformacji zorientowane są na sianie niepokoju i destrukcji w istotnych dla Kremla częściach świata i sektorach. Rynek paliwowy jest niezwykle wrażliwy na działania prowadzone w ramach wojny informacyjnej takie jak fake newsy i manipulacja. Wynika to z kilku powodów, jednak główny to fakt, że stanowi on część rynku energetycznego – krytycznego elementu każdej gospodarki.

• 

  Propaganda antyukraińska i antyszczepionkowa – pokrewieństwa i źródła

  Wraz z rosyjską inwazją na Ukrainę, niemal z dnia na dzień zmieniła się treść fake newsów krążących w serwisach społecznościowych. Polskie źródła, które od początku pandemii koronawirusa rozpowszechniały treści antyszczepionkowe, inspirowane często przez media związane z Kremlem, teraz zaczęły udostępniać informacje fałszujące obraz wojny na Ukrainie i publikować wpisy zniechęcające do uchodźców. W wojnie informacyjnej wykorzystana jest także tematyka zbrodni ukraińskich na Polakach sprzed ośmiu dekad.

• 

  Polski system ekonomiczny na celowniku – kierunki działań Kremla

  Geografia, surowce, waluty, zadłużenie, konflikty w UE – na tym skupią się Rosjanie. Polska ekonomia w rosyjskiej wojnie propagandowej – główne linie narracyjne.

• 

  Gra na konflikt – główne narracje rosyjskiej dezinformacji

  W przypadku rosyjskiej dezinformacji wojennej można mówić o „produkcie dedykowanym”. Przekazy będące efektem działania propagandy są efektem gruntownej analizy – biorą pod uwagę polskie realia życia, tragiczne karty z historii, sympatie i resentymenty. Kanałami dotarcia rosyjskich propagandystów do świadomości Polaków są dziś głównie serwisy społecznościowe, przede wszystkim Twitter.