Pomoc polskich organizacji pozarządowych dla Ukrainy w liczbach i faktach – w Kijowie przedstawiono raport ukazujący skalę polskiego wsparcia

Polska od ponad 30 lat opowiada się za zakorzenieniem Ukrainy w zachodnim systemie politycznym poprzez jej integrację z takimi strukturami, jak UE i NATO. Od początku masowej inwazji Rosji na Ukrainę Polska była i nadal pozostaje partnerem Ukrainy. 

Aktywne numery PESEL ma aż 968 617 Ukraińców

Prawie 24 mln osób zostało zarejestrowanych na granicy polsko-ukraińskiej w okresie od 24 lutego 2022 r. do 30 czerwca 2023 r. Prawie półtora miliona osób, z czego około 90% – kobiet i dzieci – mieszka w Polsce. Aktywne numery PESEL ma aż 968 617 Ukraińców, posiadających czasową ochronę w Polsce. Około 180 000 dzieci z Ukrainy uczęszcza do polskich placówek oświatowych. 

„W przypadku dzieci do 18 roku życia, do Polski przyjechało ponad 2,3 mln, a wyjechało niecałe 1,8 mln. Zatem bilans migracyjny w tym zakresie jest dodatni na pół miliona osób. Jeśli chodzi o dorosłych z podziałem na płeć, do Polski przyjechało ponad 3,6 mln mężczyzn i 6,75 mln kobiet. W przeciwną stronę wyjechało odpowiednio prawie 3,5 mężczyzn i niecałe 6 mln kobiet. Dodatnie saldo w tym przypadku wyniosło niecałe 160 tys. mężczyzn oraz niespełna 800 tys. kobiet. Całkowite saldo pod kątem ruchu granicznego było dodatnie. Wyniosło około 1,47 mln ludzi, z czego około 90% stanowiły kobiety i dzieci” - czytamy w raporcie.

Już w pierwszych dniach wojny polski ustawodawca zauważył, że w związku z koniecznością przyjęcia uchodźców na niespotykaną w naszym kraju skalę, konieczne było dostosowanie prawa do ich potrzeb. 12 marca 2022 roku została przyjęta ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Przyjęcie tej ustawy rozstrzygnęło szereg palących kwestii w zakresie pomocy Ukraińcom, w szczególności:
•    nadanie numeru PESEL;
•    prawo do pracy bez zezwolenia;
•    otrzymywanie pomocy pieniężnej i niepieniężnej;
•    prawo do korzystania z instytucji edukacyjnych;
•    zwolnienie z opłat za usługi edukacyjne na studiach niestacjonarnych lub studiach języków obcych dla studentów;
•    prawo do pomocy lekarskiej itp.

Pomoc prawną Ukraińcom w Polsce świadczyło szereg organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka. Pomoc obywatelom Ukrainy oferowały także organizacje harcerskie czy też sportowe, organizując treningi dla młodych zawodników wschodniego sąsiada. Wiele działań podejmowały także organizacje kościelne, biznesowe czy samopomocowe (jak Ochotnicze Straże Pożarne czy Koła Gospodyń Wiejskich) 
Pełnoskalowa wojna na Ukrainie doprowadziła do bezprecedensowego zjednoczenia polskiego społeczeństwa obywatelskiego wokół tej tragedii i skutecznej współpracy organizacji pozarządowych z organami samorządu lokalnego i innymi stronami na rzecz skutecznych i skoordynowanych rozwiązań w kwestiach logistyki ładunków i pasażerów, logistyki medycznej i pomocy psychologicznej, we współpracy z odpowiednimi partnerami na Ukrainie. 

Według danych zebranych przez polski Główny Urząd Statystyczny, tylko do końca marca 2022 roku w pomoc w związku z działaniami wojennymi na terytorium Ukrainy zaangażowało się 28,8 tys. (29,6%) podmiotów gospodarki społecznej (ekonomii społecznej). Przekazały one potrzebującym wsparcie rzeczowe o szacunkowej wartości 511 mln zł oraz finansowe w wysokości 140 mln zł. 29,8% ogółu organizacji społecznych (niespełna 29 tysięcy podmiotów) podjęło działania w tym zakresie.

„Przeciętnie na jedną organizację non-profit świadczącą pomoc osobom fizycznym przypadało 447 odbiorców, a w połowie przypadków było to nie więcej niż 21 osób. Organizacje świadczące pomoc wyłącznie na terenie Polski wskazały 5,2 mln odbiorców, działające w obu państwach – 2,6 mln odbiorców, a wyłącznie w Ukrainie – 0,1 mln odbiorców” – podają autorzy raportu.

W opracowaniu wzięto pod uwagę nie tylko pomoc materialną, ale i psychologiczną:

"Jak wskazują badania, u 73% badany uchodźców wojennych z Ukrainy wystąpiła trauma wojenna17. Powyższe spowodowało, że uchodźcy wojenni z Ukrainy potrzebowali wsparcia psychologicznego, aby odnaleźć się w nowej rzeczywistości i poradzić z traumą, jako wywołała u nich konieczność nagłego opuszczenia ojczyzny. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), zaburzenia psychiczne dotyczą jednej na pięć osób, które ucierpiały w wyniku konfliktów zbrojnych. Szacuje się, że ponad 15 milionów osób w Ukrainie wymaga wsparcia psychospołecznego, by poradzić sobie z nową rzeczywistością".

Obywatele Ukrainy a rynek pracy

W raporcie uwzględniono również dane obrazujące skalę zatrudnienia i przedsiębiorczości mieszkających w Polsce obywateli Ukrainy. 
„Z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynika, że liczba ubezpieczonych o obywatelstwie innym niż polskie wynosiła na czerwiec 2023 roku 1 094 148. Liczba ubezpieczonych z obywatelstwem ukraińskim to 748 407 osób. Z czego ponad 390 tys. stanowili mężczyźni, zaś niecałe 360 tys. kobiety. Należy mieć na uwadze, że liczba ta nie uwzględnia osób pracujących w szarej strefie, jak również tych, którzy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym, np. pracujący jedynie w oparciu o umowy o dzieło. Liczba firm założonych przez Ukraińców w roku 2022 zgodnie z danymi Polskiego Instytutu Ekonomicznego, wyniosła około 16 tysięcy. Do połowy 2023 r. powstało 14 tys. kolejnych. W bazie CEIDG do końca czerwca 2023 zarejestrowano blisko 30 tysięcy ukraińskich jednoosobowych działalności gospodarczych” – czytamy.

Raport został sporządzony w języku polskim, angielskim i ukraińskim. Wszystkie wersje językowe są dostępne pod adresem:  https://polishngohelp.com

07.12.23